Chúng ta đều biết được cảm giác bị thao túng cảm xúc là như thế nào. Thao túng suy nghĩ, cảm xúc của người khác sẽ giúp những kẻ vô lại đạt được mục đích nào đó, nên họ sẽ làm như vậy thường xuyên.
Vài năm trước, Facebook, kết hợp với các nhà nghiên cứu đến từ Cornell và Đại học California, đã tiến hành một thử nghiệm trong đó họ cố ý đùa giỡn với cảm xúc của 689.000 người dùng bằng cách sắp xếp lại những nội dung được đăng tải để một số người dùng chỉ nhìn thấy những câu chuyện tiêu cực trong khi những người khác chỉ nhìn thấy những câu chuyện tích cực. Chắc chắn là, khi những người dùng này đăng cập nhật của riêng họ, họ đã bị ảnh hưởng rất nhiều bởi tâm trạng của các bài đăng hiển thị trước mắt họ.
Facebook đã bị chỉ trích rất nhiều khi thực hiện thử nghiệm này, chủ yếu là do không có ai trong số “những người tham gia” đồng ý thực hiện nghiên cứu này. Thử nghiệm này cho thấy việc thao túng cảm xúc của người khác dễ dàng như thế nào, và sẽ thật đáng sợ khi việc này là hành động cố ý của một người bằng xương bằng thịt mà biết rõ những điểm yếu và động cơ của đối phương. Một người thao túng cảm xúc chuyên nghiệp có thể hủy hoại lòng tự trọng của bạn và thậm chí khiến bạn nghi ngờ cả lý trí của mình.
Chính vì thế, việc bạn nhận diện được những kẻ nguy hiểm này trong cuộc sống của bạn là rất quan trọng. Việc này cũng không dễ dàng như bạn tưởng, bởi vì những kẻ thao túng cảm xúc thường rất khéo léo. Họ bắt đầu bằng sự lôi kéo tinh tế nhẹ nhàng và nâng dần mức độ theo thời gian, từ từ chậm rãi đến mức bạn không thể nhận ra là mình đang bị điều khiển. May mắn là vẫn có cách để nhận ra họ nếu bạn biết rõ mình đang tìm kiếm điều gì.
- Họ hủy hoại niềm tin của bạn trong việc nắm bắt thực tế.
Những người thao túng cảm xúc là những kẻ nói dối vô cùng thành thạo. Họ khăng khăng phủ nhận một sự việc đã xảy ra rồi cũng như họ khẳng định như đinh đóng cột những lời nói và hành động của mình trong khi họ chẳng nói và làm gì cả. Vấn đề là họ rất giỏi làm như vậy, đến mức khiến bạn phải hoài nghi sự sáng suốt của bạn. Một cách cực kỳ hiệu quả để tránh rắc rối là bạn hãy tuyên bố một cách dứt khoát rằng mọi sự cố chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng của bạn mà thôi.
- Hành động và lời nói của họ không đi đôi với nhau.
Những người thao túng cảm xúc sẽ nói những lời lọt tai bạn, nhưng hành động của họ lại là chuyện khác. Họ cam kết sẽ hỗ trợ, nhưng, đến lúc phải thực hiện, họ hành động như thể những yêu cầu của bạn hoàn toàn không hợp lý. Họ nói với bạn rằng họ thật may mắn khi biết đến bạn, và sau đó lại cư xử như thể bạn là một gánh nặng. Mục đích là để bạn phải thay đổi suy nghĩ của mình theo cách thuận tiện cho những kẻ này.
- Họ là những chuyên gia trong việc trục lợi từ lỗi lầm của người khác.
Những kẻ thao túng cảm xúc là bậc thầy trong việc tận dụng cảm giác tội lỗi của bạn thành lợi thế của họ. Nếu bạn nêu ra vấn đề khó khăn của mình, họ sẽ khiến bạn cảm thấy áy náy vì đã đề cập đến nó; còn nếu bạn không nói gì, họ cũng sẽ làm cho bạn cảm thấy có lỗi vì đã ôm lấy khó khăn và tự xử. Khi bạn cùng làm việc với những kẻ thao túng cảm xúc và gặp phải bất kỳ khó khăn gì thì chính bạn cũng vẫn trở thành người gây ra lỗi lầm.
- Họ tự nhận mình là nạn nhân.
Những kẻ thao túng cảm xúc không tự chịu trách nhiệm cho bất kỳ điều gì. Khi bạn nổi giận hay khó chịu với họ thì là do lỗi của bạn vì mong đợi quá mức từ họ; còn nếu họ bị chọc giận thì do chính bạn gây nên.
- Họ luôn vội vàng, không biết chừng mực.
Cho dù trong một mối quan hệ riêng tư hay kinh doanh, những kẻ thao túng cảm xúc dường như luôn đốt cháy giai đoạn. Họ chia sẻ quá nhiều ngay từ đầu và mong đợi điều tương tự từ bạn. Họ tỏ ra là dễ bị tổn thương và nhạy cảm, nhưng đó là một âm mưu, nhằm mục đích khiến bạn cảm thấy mình trở nên đặc biệt vì đã vào được nội tâm sâu kín của họ, và cũng để thực hiện ý định làm cho bạn cảm thấy không chỉ thương tiếc cho họ mà còn sẽ chịu trách nhiệm đối với những cảm xúc của họ.
- Họ là một hố đen xúc cảm.
Dù đang trải qua cảm giác như thế nào đi nữa, những kẻ thao túng cảm xúc vẫn có thể hút chửng mọi người xung quanh vào hố đen những cảm xúc đó của họ. Nếu họ ở trong tâm trạng tồi tệ, mọi người xung quanh sẽ chú ý tới họ. Nhưng đó chưa phải là gì cả, điều tệ nhất là: họ rất khéo léo đến nỗi, không chỉ mọi người đều biết về tâm trạng của họ mà còn sẽ rơi vào tâm trạng giống như vậy. Do đó, mọi người có khuynh hướng cảm thấy có trách nhiệm với tình trạng cảm xúc của người thao túng và buộc phải giúp họ thay đổi tâm trạng.
- Họ háo hức đồng ý giúp đỡ và thậm chí có thể tình nguyện, rồi sau đó đóng vai một kẻ bị chịu đọa đày.
Một sự háo hức ban đầu để đưa ra sự giúp đỡ nhanh chóng biến thành những tiếng thở dài, rên rỉ và đề nghị rằng bất cứ điều gì họ đồng ý làm là một gánh nặng rất lớn. Và, nếu bạn chỉ trích sự miễn cưỡng đó, họ sẽ lật ngược tình thế, đảm bảo với bạn rằng họ muốn giúp đỡ và rằng bạn chỉ đang bị hoang tưởng. Mục đích là gì? Để làm cho bạn cảm thấy tội lỗi, mắc nợ, và thậm chí có thể phát điên.
- Họ luôn luôn chiếm ưu thế hơn bạn.
Dù bạn đang gặp vấn đề gì đi nữa thì những người thao túng cảm xúc cũng gặp vấn đề còn tồi tệ hơn. Họ hạn chế quyền được khiếu nại của bạn bằng cách nhắc nhở bạn rằng các vấn đề của họ nghiêm trọng hơn. Thông điệp là gì ư? Bạn không có lý do để phàn nàn, vì vậy hãy im lặng.
- Họ biết tất cả các giới hạn của bạn và không do dự vượt qua những giới hạn đó.
Những kẻ thao túng cảm xúc biết những điểm yếu của bạn và họ nhanh chóng sử dụng điều đó để chống lại bạn. Nếu bạn không an tâm về cân nặng của mình, họ sẽ bình luận về những gì bạn ăn hoặc cách ăn mặc của bạn; nếu bạn lo lắng về một bài thuyết trình sắp tới, họ chỉ ra trước về mức độ đáng sợ và xét nét của những người tham dự. Họ hiểu rất rõ về cảm xúc của bạn, nhưng họ lại sử dụng điều đó để thao túng bạn, không phải để giúp cho bạn cảm thấy tốt hơn.
Vượt qua sự thao túng
Những kẻ thao túng cảm xúc khiến bạn phát điên vì hành vi của họ quá phi lý. Vậy tại sao bạn lại cho phép bản thân đáp lại với họ một cách tình cảm và bị hút vào sự hỗn độn?
Một người càng không hợp lý và không có cơ sở, bạn càng dễ dàng đưa bản thân ra khỏi bẫy của họ. Hãy từ bỏ cố gắng đánh bại họ trong trò chơi của riêng họ. Giữ khoảng cách với họ về mặt cảm xúc và coi việc tương tác với họ như là một dự án khoa học (hoặc bạn là bác sỹ tâm lý của họ nếu bạn thích sự so sánh đó). Bạn không cần phải đáp lại với sự hỗn loạn cảm xúc mà họ tạo ra – thay vào đó hãy chú ý đến thực tế đang diễn ra.
***
Người dịch: Tina Phạm
Bản quyền: Cánh Diều Project
Nguồn tham khảo: https://www.talentsmart.com/articles/9-Signs-You’re-Dealing-With-an-Emotional-Manipulator-2147446691-p-1.html
Tâm Lý Học Tích Cực 